แบบดินฉาบบนโครงไม้

Wattle & daub เทคนิคนี้คนไทยคุ้นเคยพอสมควร เพราะยุ้งข้าวสมัยก่อนใช้เทคนิคนี้เป็นส่วนมาก คือสานโครงไม้ไผ่ขึ้นมาก่อนแล้วนำดินมาฉาบบนโครงไม้ ดินอาจผสมด้วยขี้วัวขี้ควาย หรือผสมแกลบแทนก็ได้ เพื่อไม่ให้ผนังร้าวเวลาแห้ง เทคนิคนี้จะใช้ไม้มากขึ้นเป็นการทำบ้านแบบเสารับน้ำหนัก ข้อดี คือผนังจะไม่ หนาและทำเสร็จเร็ว

เป็นวิธีการสร้างบ้านที่เก่าแก่มาก ส่วนมากในปัจจุบันจะมีมากในเนปาล อินเดีย บังกลาเทศ พม่า ถ้าทำบาง ส่วนมากอายุการใช้งานก็จะอยู่ระหว่าง 40-70 ปี

1. ขั้นตอนการทำบ้านฉาบโครงไม้ก็เหมือนกับบ้านมีเสาทั่วๆ ไป คือตั้งเสาทำโครงสร้างรับหลังคา ใส่หลังคาก่อน จากนั้นเทคานคอนกรีตเหนือดินเหมือนบ้านอิฐดินดิบ

2. การวางวงกบ เอาวงกบประตูหน้าต่างมาตั้งและตียึดกับเสาและคานรับหลังคา

3. เอาไม้ไผ่สานเป็นตาข่ายห่างๆ ทุกที่ที่เป็นผนัง ช่องตาข่ายไม่ควรเกิน 1 ฟุต

4. เอาฟางเส้นยาวๆ ชุบดินห้อยตามตาข่าย ลูบให้ดินติดกันเป็นผนัง

5. การฉาบ พอผนังเริ่มแห้งหมาดๆ ฉาบทับด้วยดินฉาบ (คือดินผสมแกลบและน้ำ ความข้นตามต้องการ) ขั้นตอนนี้ถ้าฉาบหนา บ้านก็จะแข็งแรงทนทานมากขึ้น

6. การเดินสายไฟและระบบน้ำ ควรจะทำก่อนการฉาบท่อสายไฟหรือท่อน้ำจะขุดฝังไว้ในกำแพงเลยก็ได้ หรือถ้าไม่อยากใช้ท่อกับสายไฟก็ใช้ดินฉาบทับสายไฟติดกับผนังไปเลยก็ได้

7. การทาสี ตอนฉาบจะเป็นอะไรก็ได้ขอให้เรียบเสมอกันไม่ร้าวใช้ได้ สิ่งสำคัญคือ สี เพราะสีคือตัวทำให้สวย และป้องกันความชื้น ป้องกันการกัดเซาะได้ ส่วนมากสีที่เราใช้คือ

ภายใน

– ใช้แป้งมัน 1 กิโลกรัม ต้มกับน้ำ 12 ลิตรจนสุก คือใสๆไม่ขาว

– ทรายละเอียดร่อนแล้ว 3 ส่วน

– ดินสีที่ชอบร่อนแล้ว 1 ส่วน

ผสมให้เข้ากันโดยใช้แป้งมันปรับความข้น ความเหนียว ตามต้องการแป้งมันใสมากไม่เป็นปัญหา

ภายนอก

ใช้ปูนขาวแช่น้ำแล้วกรอง เอาเม็ดใหญ่ๆ หรือฝุ่นผงออกตั้งไว้ 1 คืนให้ตกตะกอนแล้วเอาเฉพาะปูนที่เป็นโคลนมาใช้แทนแป้งมัน

– ปูนขาว 1 ส่วน

– ทรายละเอียด 3 ส่วน

– ดินสีที่ชอบ 1 ส่วน

ผสมให้เข้ากันโดยใช้น้ำเติมได้ตาม ต้องการ เพื่อให้ความเหนียวตามชอบ การทาสีให้ทาข้างบนลงข้างล่าง ก่อนสีแห้ง ถ้าอยากให้ผนังเป็นมันใช้บัตรโทรศัพท์ หรือบัตรเครดิตเก่าๆ ที่เป็นพลาสติกบีบให้โค้งนิดนึ่ง แล้วถูให้มันตามต้องการ ข้อสำคัญ ก่อนทาสี ผนังต้องแห้งจริงๆ ไม่อย่างนั้น อาจเกิดราได้ หรือบางทีอาจทำให้สีเปลี่ยนไปได้

8. การทำพื้น เมื่อทาสีเสร็จแล้ว ขั้นตอนสุดท้ายคือการทำพื้นจะทำเป็นพื้นอะไรก็ได้ คอนกรีต กระเบื้อง พื้นดินก็ได้ แต่พื้นดินจะมีปัญหาเรื่องปลวกอยู่บ้าง แต่ราคาพื้นดินจะถูกมาก ถ้าอยู่ในที่ที่ไม่มีปลวก ให้ใช้ดินเหนียวที่มีส่วนผสมกับทราย 3-4 ส่วน หรือใช้ดินในพื้นที่ที่มีทรายปนพอดีอยู่แล้ว ก็ใช้ได้เลยนำดินไปกองไว้ในกลางห้องใส่น้ำเข้าไปเหยียบผสมให้เป็นเหมือนดิน ฉาบแต่ เหลวกว่าแล้วใช้สามเหลี่ยมที่เขาใช้กับปูนปาดให้เสมอกัน ปล่อยให้แห้งและให้มันร้าวเต็มที่ แล้วใช้ทรายละเอียดผสมกับดินเหนียว 3:1 ปาดหน้าอีกครั้งบางๆ เพื่อเติมรอยร้าวให้เต็ม ปล่อยให้แห้งจะได้พื้นที่เรียบและเสมอ ในต่างประเทศหาน้ำมันลินสีดได้ง่าย ก็ใช้น้ำมันลินสีดทาอย่างน้อย 5-6 ครั้งก็จะได้พื้นที่แข็งแรงทนทาน จากนั้นใช้ฮาร์ทแว็กซ์ขี้ผึ้งแข็งชนิดหนึ่ง ทาเคลือบให้เป็นมันเงาก็ได้ แต่ในบ้านเรานั้นหาน้ำมันลินสีดหรือฮาร์ทแว็กซ์ไม่ได้ หรือแพงเกินไป อาจใช้น้ำมันยางที่ใช้ยาเรือผสมกับดินฉาบพอใช้ได้ แต่ก็ไม่ถือว่าดีมาก ความจริงแล้วพื้นดินบ้านเรามีปัญหาพอควรโดยเฉพาะเรื่องปลวก และความไม่แข็งแรง พื้นกระเบื้องหรือพื้นคอนกรีตสบายใจกว่า